با یکی دیگر از موضوعات پرتکرار این روزهای سایت راهبران فردا، در خدمت شما عزیزان هستیم. مطمئنناً افراد فعال در زمینۀ ارزهای دیجیتال، از ارزهای دیجیتال اطلاعات اولیه لازم را دارند. بنابراین در این مقاله راهبران فردا تصمیم گرفتیم قوانین ارزهای دیجیتال درایران را بررسی کنیم. شما می‌توانید سؤالات خود را با سایت راهبران فردا به اشتراک بگذارید.

قوانین ارزهای دیجیتال در ایران

دولت‌های مختلف برای ارزهای دیجیتال قوانین مختلفی را وضع کرده‌اند. اکثر کشورها و دولت‌ها یا برای ارزهای دیجیتال قوانینی ندارند و یا آن را محدود کرده‌اند. شاید برای شما سؤال شود، دانستن این مسئله چه تأثیری بر فعالیت ما دارد؟

در پاسخ باید بگوییم عدم آگاهی از قوانین دولت‌ها خسارات جبران ناپذیری را به‌دنبال دارد. برای نمونه در کشورعزیزمان ایران برخی از افراد با استفاده از برق شهری، استخرهای استخراج بیت کوین راه اندازی کرده بودند. (این کار بدون داشتن مجوزات لازم غیرقانونی محسوب می‌شود.) تمامی دستگاه‌های ماینر این افراد توقیف شد.

در خصوص ارزهای دیجیتال، قوانین یا مقررات خاصی در ایران به تصویب نرسیده است؛ لذا برای بررسی قواعد حاکم بر آن باید به قواعد عمومی رجوع کرد.

ارزهای دیجیتال با توجه به این که جنبۀ فیزیکی ندارد و اعتبار آن‌ها تنها در فضای مجازی محقق می‌شوند، از جنس «داده پیام» هستند.

مطابق  بند «الف» ماده ۲ قانون تحارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲: داده پیام (Data Message) هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و با فناوری‌های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می‌شود؛

نظر به آن که این ارزها از جنس داده پیام هستند از حیث نقل و انتقال و مبادله اطلاعات تابع قانون تجارت الکترونیک هستند، مطابق ماده ۱ قانون تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲:« این قانون مجموعۀ اصول و قواعدی است که برای مبادله آسان وایمن اطلاعات در واسطه‌های الکترونیکی و با استفاده از سیستم‌های ارتباطی جدید به کار می‌رود.»

در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب۱۳۹۲ واژه ارز به نحوی تعریف شده است که شامل ارزهای مجازی نیز می‌شود. مطابق بند «پ» ماده ۱ «قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز» ارز عبارت است از:« پول رایج کشورهای خارجی، اعم از اسکناس، مسکوکات، حوالجات ارزی و سایر اسناد مکتوب یا الکترونیکی است که در مبادلات مالی کاربرد دارد.»

با توجه به مطالبی که در بالا به آن اشاره شد می‌توان بیت کوین را مصداقی برای اسناد الکترونیکی دارای کاربرد در مبادلات مالی، معرفی نمود.

همانطور که در ابتدای این مقاله راهبران فردا اشاره شد، ارزهای مجازی به طور خاص قانونی در ایران وجود ندارد اما به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی در جلسه سی‌ام شورای عالی مبارزه با پولشویی در تاریخ ۹ دی مای ۱۳۹۶، آمده است که:« به کارگیری ابزار بیت کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعلام شد. از آنجایی که انواع ارزهای مجازی از این قابلیت برخوردار هستند که به ابزاری برای پولشویی و تامین مالی تروریسم و به طور کل، جابه‌جایی منابع پولی مجرمان بدل شوند،  حوزه نظارت بانک مرکزی برای پیشگیری از وقوع جرائم از طریق ارزهای مجازی، موضوع ممنوعیت به کارگیری ارزهای مجازی را به بانک ها ابلاغ کرده است.

از این رو، با توجه به اهمیت موضوع، تمام شعب و واحدهای تابعه بانک‌ها و موسسات اعتباری و صرافی‌ها باید از انجام هر گونه خرید و فروش ارزهای مذکور و یا انجام هر گونه اقدامی که به تسهیل و یا ترویج ارزهای یاد شده بینجامد، به طور جد اجتناب کنند. همچنین لازم به ذکر است با متخلفین، برابر قوانین و مقررات مربوط برخورد خواهد ش. ‌»

به نظر می‌رسد رویکرد فعلی کشور ما از حیث عدم قانون‌گذاری در خصوص ارزهای مجازی مشابه کشورهای محتاطی از جمله بلژیک است؛ اما از این لحاظ که عملاً بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری از معامله ارزهای دیجیتال ممنوع نموده است، موضعی مشابه کشور چین گرفته است.

قانون ارزهای دیجیتال در ایران

در بهمن ماه ۱۳۹۷، بانک مرکزی در اقدامی پیش نویس قوانین ارزهای دیجیتال را منتشر کرد. وقتی پیش نویس منتشر شد قرار بود، بعد از گذشت چند ماه این پیش نویس قوانین ارزهای دیجیتال به تصویب برسد.

در این پیش نویس به صرافی‌ها با دریافت مجوز اجازه فعالیت داده می‌شد اما استفاده از بیت کوین به عنوان ابزار پرداخت ممنوع بود.

در کل باید در این مقالۀ راهبران فردا توجه داشته باشید که هنوز برای خرید و فروش و نگهداری بیت کوین برای مردم جرمی اعلام نشده است.

قوانین استخراج بیت کوین در ایران

در سال ۹۹ بانک مرکزی اعلام کرد که رمزارزها را به رسمیت می‌شناسد اما قوانین و روشی برای استخراج رمزارزها بیان نشد. این عدم قانون‌گذاری سبب شد تا در روزگاری که کشور با کمبود برق هم مواجه بود، انگشت اتهام به سمت ماینرهای بیت کوین برود. شایعاتی از جمله این که کشور چین در ایران استخرهای استخراج دارند، بر این آشفتگی بیشتر دامن می‌زد.

بعد از ایجاد این وضعیت و در سال گذشته مدیر کل دفتر سرمایه‎‌گذاری و امور طرح‌های وزرات صمت، جزئیاتی دربارۀ نحوۀ استخراج بیت کوین ارائه داد. در صحبت‌های آقای علیرضا هادی بیان شده بود که متقاضیان باید درخواست مجوز بدهند.

مطالب پیشنهادی: درآمد ماینرهای بیت کوین

استخراج بیت کوین در ایران

پس مشخص شد برای استخراج در ایران، ماینرها به مجوزی از جانب وزرات صنعت، معدن و تجارت نیاز دارند. بدون داشتن این مجوز، استخراج ارزهای دیجیتال در ایران ممنوع است و با آن برخورد می‌شود.

جالب است بدانید قبل از تیرماه ۹۸، استخراج دستگاه‌های ماینر بیت کوین(ای‌سیک) ممنوع بود و همین امر سبب شده بود قانون حق ضبط و توقیف این دستگاه را داشته باشند.

اکنون امکان وارد کردن این دستگاه‌ها وجود دارد اما برای ترخیص این دستگاه نیاز به مجوز از وزارت صمت است.

نتیجه‌گیری

• قوانینی بر ممنوعیت فعالیت در ارزهای دیجیتال وضع نشده است.
• ماین کردن بدون مجوز وزرات صمت، غیرقانونی است و توقیف می‌شود.
• برای فعالیت در زمینۀ استخراج بیت کوین نیاز به مجوز وزارت صمت است و در صورت اخذ مجوز، فعالیت در این زمینه قانونی است.